Bài giảng Hóa vô cơ cho Xây dựng - Chương 1: Danh pháp hóa học vô cơ

Nội dung text: Bài giảng Hóa vô cơ cho Xây dựng - Chương 1: Danh pháp hóa học vô cơ

1. 2. QUY ÖÔÙC GOÏI TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP 2.1 Goïi teân anion phöùc taïp chöùa oxy laø goác cuûa axit chöùa oxy. 2.1.1 Tröôøng hôïp chaát taïo axit coù hai möùc oxy hoùa döông thoâng duïng: a) Möùc oxy hoùa treân: axit – goác Latin + ic , muoái – goác Latin + at b) Möùc oxy hoùa döôùi: Axit – goác Latin + ô, muoái – goác Latin + it Ví duï: H2SO4 : axit sulfuric ; Na2SO4 : sulfat natri H2SO3 : axit sulfurô; Na2SO3 : sulfit natri 2.1.2 Tröôøng hôïp chaát taïo axit coù nhieàu möùc oxy hoùa döông thoâng duïng. a) Möùc oxy hoùa lôùn nhaát Axit : Per + goác Latin + ic; Muoái: Per+ goác Latin + at b) Möùc oxy hoùa lôùn keá caän: Axit : goác Latin + ic; Muoái : goác Latin + at c) Möùc oxy hoùa thaáp hôn: Axit : goác Latin + ô ; Muoái: goác Latin + it d) Möùc oxy hoùa thaáp nhaát: Axit: hypo + goác Latin + ô; Muoái: hypo + goác Latin + it 2
2. 2.1.4 Tröôøng hôïp thay nguyeân töû oxy baèng nguyeân töû löu huyønh taïo lieân keát S - S Trong ña soá tröôøng hôïp theâm tieáp ñaàu ngöõ tio hoaëc ditio Ví duï: H2S2O3: axit tiosulfuric H2S2O2: axit tiosulfurô H2S2O4: axit ditiosulfurô (H2S2O5: axit disulfurô – khoâng coù lieân keát S – S) 2.2 Goïi teân caùc anion coøn chöùa hydro theâm hydro tröôùc teân anion hay theâm tieáp ñaàu ngöõ bi. Ví duï: - H2PO4 : ion dihydrophotphat - HCO3 : ion bicarbonat 4
3. II. DANH PHAÙP PHÖÙC CHAÁT 1. ÑÒNH NGHÓA PHÖÙC CHAÁT 2. CAÁU TAÏO CUÛA PHÖÙC CHAÁT Phöùc chaát coù caáu taïo: - Chaát taïo phöùc - Phoái töû Ví duï: Fe(CO)5 : Fe laø chaát taïo phöùc CO laø phoái töû Trong tröôøng hôïp phöùc chaát laø ion thì hôïp chaát phöùc goàm: - Caàu noäi laø ion phöùc - Caàu ngoaïi laø ion ñôn giaûn Ví duï: Na3[Fe(CN)6] coù : 3- - caàu noäi laø ion phöùc [Fe(CN)6] - Caàu ngoaïi laø ion Na+ [Cu(NH3)4](OH)2 coù ; 2+ - Caàu noäi laø ion [Cu(NH3)4] - Caàu ngoaïi laø ion OH- 3. CAÙCH GOÏI TEÂN CATION 3.1 Cation ñôn giaûn: Goïi theo teân ñòa phöông vôùi soá oxy hoùa trong ngoaëc ñôn (neáu caàn) – Gioáng caùch goïi teân truyeàn thoáng 3.2 Cation phöùc: Goïi teân phoái töû goïi theo quy öôùc danh phaùp phoái töû. Goïi teân ion taïo phöùc theo teân ñòa phöông keøm theo soá oxy hoùa ñaët trong ngoaëc ñôn (neáu caàn) Ví duï: 2+ [Cu(NH3)4] : tetraamminñoàng(II) 6
4. 5. CAÙCH THIEÁT LAÄP TEÂN PHOÁI TÖÛ 5.1 Phoái töû laø anion Anion coù ñuoâi ua hay yt: boû ua, yt sau ñoù + o Ví duï: Cl- : clorua clor cloro O2- : oxyt ox oxo Anion coù ñuoâi at hay it: + o Ví duï: 2- S2O3 : tiosulfat tiosulfato - NO2 : nitrit nitrito 5.2 Phoái töû laø phaân töû trung hoøa Hôïp chaát höõu cô laø phoái töû: giöõ nguyeân teân goïi Ví duï : (C5H4N)2 ; bipyridyl bipyridyl Hôïp chaát voâ cô laø phoái töû: Thöôøng coù teân goïi rieâng. Ví duï: H2O: nöôùc aquo NH3: ammoniac ammin CO: monooxyt carbon carbonyl Thöù töï goïi teân phöùc töø phaûi qua traùi, goïi teân phoái töû tröôùc, goïi teân nguyeân toá taïo phöùc sau. Teân caàu noäi phöùc phaûi vieát lieàn. Ví duï: Fe(CO)5 – pentacarbonylsaét(0) [Pt(NH3)3Cl]Cl3 – clorua clorotriamminplatin(IV) Na[CuCl3] – triclorocuprat(II) natri Fe4[Fe(CN)6]3 – hexacyanoferrat(II) saét(III) 8