Đề tài Định hướng phát triển du lịch địa chất kết hợp với du lịch sinh thái ở khu vực Tam Giang – Bạch Mã, Thừa Thiên Huế

Nội dung text: Đề tài Định hướng phát triển du lịch địa chất kết hợp với du lịch sinh thái ở khu vực Tam Giang – Bạch Mã, Thừa Thiên Huế

1. Định hướng phát triển du lịch địa chất kết hợp với du lịch sinh thái ở khu vực Tam Giang – - Tìm hiểu về văn hóa bản địa tại nơi thăm quan. - Du lịch sinh thái nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, về bảo tồn thiên nhiên cho mỗi du khách. - Mang lại lợi ích kinh tế cho cộng đồng địa phương với sự tham gia trực tiếp của mỗi người dân, cộng đồng dân cư bản địa. Tại khu vực miền Trung Việt Nam du lịch sinh thái gồm nhiều loại hình phong phú như du lịch sinh thái biển, du lịch sinh thái núi, du lịch nông thôn, du lịch đầm phá, du lịch khám phá nhà vườn, vùng nông thôn; du lịch khám phá các thác nước Ở Thừa Thiên Huế, các loại hình DLST rất đa dạng, cụ thể như sau: - Du lịch sinh thái VQG Bạch Mã: tìm hiểu hệ sinh thái, chụp ảnh động thực vật, quan sát các loài chim - Du lịch sinh thái đầm phá Tam Giang – Cầu Hai: tìm hiểu rừng ngập mặn, hệ sinh thái đầm phá, chụp ảnh phong cảnh, ngắm cảnh bình minh – hoàng hôn - Du lịch sinh thái vùng nông thôn: khám phá các vùng nông thôn, tìm hiểu làng nghề, tham quan trang trại, nhà vườn Du lịch địa chất (Geotourism) là một loại hình du lịch cung cấp cho khách du lịch, khách tham quan những thông tin, những kiến thức về cơ chế hình thành, lịch sử phát triển của các thắng cảnh, các cảnh quan kỳ thú, những sản phẩm của tự nhiên được hình thành bởi các quá trình nội sinh và ngoại sinh, thường được gọi là các di sản địa chất (DSĐC). Đây là hình thức du lịch thăm quan thắng cảnh nhưng giúp khách du lịch thấy được sự kỳ vĩ về quy mô và thời gian để thiên nhiên tạo nên những cảnh quan đó (Nguyễn Địch Dỹ, 2006). Đây là một sản phẩm du lịch có tính cộng đồng cao, giúp giao tiếp và thúc đẩy sự hiểu biết, bảo tồn các di sản địa chất - là một phần tài nguyên địa chất có giá trị nổi bật về khoa học, giáo dục, thẩm mỹ và kinh tế, tác động trực tiếp đến nhận thức của khách du lịch và người dân địa phương trong việc bảo vệ, giữ gìn các di sản địa chất, bảo tồn văn hóa và môi trường cho địa phương [1]. Như vậy, giữa du lịch sinh thái và du lịch địa chất đều có những nét chung là tính cộng đồng cao, nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường, bảo vệ các di sản địa chất, bảo tồn văn hóa bản địa và đều mang lại lợi ích kinh tế cho cộng đồng địa phương. Tuy nhiên, ở Thừa Thiên Huế thì DLST vẫn có điều kiện dễ phát triển và nhân rộng qua sự quan tâm của chính quyền, các tổ chức du lịch, các dự án tài trợ của nước ngoài và du lịch địa chất có thể là một hợp phần trong tuyến du lịch sinh thái là hợp lý nhất. 160
2. Định hướng phát triển du lịch địa chất kết hợp với du lịch sinh thái ở khu vực Tam Giang – Hình 1. Sơ đồ các khu được đánh giá về các giá trị DSĐC nổi bật. - Đa dạng về địa hình: địa hình miền núi, đồi, đồng bằng, đầm phá, đê cát và bãi biển. Trong đó, nổi bật là hệ đầm phá Tam Giang – Cầu Hai và đê cát chắn ngoài. - Đa dạng về cấu trúc: các cấu trúc tạo núi, cấu trúc địa hào; cấu trúc nâng và sụt lún trong tân kiến tạo trên nền đá gốc. - Đa dạng về địa tầng và tuổi của các thành tạo địa chất: trong khu vực có 9 phân vị địa tầng có tuổi từ Ordovic muộn đến Holocen muộn. - Tính đa dạng của các loại đá có trong khối và quan hệ xuyên cắt, bắt tù, gây biến đổi của các đá magma axit, mafic với các đá lục nguyên biến chất yếu hệ tầng Long Đại và đá lục nguyên màu đỏ hệ tầng Tân Lâm. - Lịch sử phát triển địa chất khu vực trong thời kỳ Ordovic – Silur, Devon sớm, Permi – Trias mà tiêu biểu là chuyển động tạo núi Indosini và quá trình va chạm giữa địa khối Đông Dương với địa khu liên hợp Việt-Trung trong Trias sớm. - Lịch sử phát triển địa chất, địa hình trong Neogen – Đệ tứ được đặc trưng bởi quá trình nâng phân dị ở phần diện tích phía Tây và sụt lún ở phần diện tích phía Đông. Sự hình thành, phát triển của một hệ đầm phá – đê cát lớn nhất ở Đông Nam Á. Đồng thời, cung cấp những hiểu biết khoa học về quá trình tương tác biển – lục địa và lịch sử phát triển đồng bằng Thừa Thiên Huế trong kỷ Đệ tứ; tiêu biểu là lịch sử phát triển vùng đồng bằng ven biển có ảnh hưởng chủ yếu của sóng và của sông trong kỳ biển tiến Holocen sớm - giữa và kỳ biển lùi vào Holocen giữa - muộn. 162
3. Định hướng phát triển du lịch địa chất kết hợp với du lịch sinh thái ở khu vực Tam Giang – - Những moong khai thác đá, sau khi dừng khai thác có thể sử dụng làm nơi tham quan, du lịch, tìm hiểu về đặc điểm địa chất của khu vực. Hiện nay, việc đánh thức tiềm năng du lịch sinh thái là nhiệm vụ hàng đầu của chính quyền tỉnh Thừa Thiên Huế. Tháng 10/2018 tại Tp. Huế đã diễn ra “Hội nghị góp ý quy hoạch phân khu xây dựng Khu du lịch sinh thái Bạch Mã” với sự góp mặt của nhiều lãnh đạo bộ ngành Trung ương, các chuyên gia, nhà nghiên cứu. Từ Hội nghị này, với chủ trương lập quy hoạch khu du lịch sinh thái của Bộ NN&PTNT, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã triển khai công tác tổ chức lập và phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch phân khu xây dựng Khu du lịch sinh thái Bạch Mã với 2 khu chức năng là Khu A là khu vực trạm cơ sở và hạ tầng giao thông và Khu B nằm ở đỉnh Bạch Mã. Khu B chính là khu du lịch sinh thái đỉnh Bạch Mã, phạm vi diện tích nghiên cứu khoảng 290 ha, với các chức năng chính là đón tiếp, hội thảo, triển lãm, dịch vụ thương mại (lưu trú, nghỉ dưỡng, ẩm thực, giải khát ); các không gian hoạt động ngoài trời (phố đi bộ, tuyến thăm quan, tuyến hành hương, lễ hội, tín ngưỡng tâm linh, thưởng ngoạn phong cảnh thiên nhiên); hành chính, điều hành (nhà điều hành, nhà nhân viên ) và chức năng phụ trợ kỹ thuật (trạm điện, trạm nước, khu tập kết rác thải). Phân khu chức năng khu B bao gồm: khu làng du lịch đỉnh núi, khu làng du lịch di sản, khu làng trung tâm, khu du lịch tâm linh, khu dịch vụ phụ trợ, khu làng du lịch thung lũng thác nước, khu cảnh quan tự nhiên [6]. 164
4. Định hướng phát triển du lịch địa chất kết hợp với du lịch sinh thái ở khu vực Tam Giang – học, các nhóm người yêu thiên nhiên trong nước và quốc tế nghiên cứu khoa học sinh học, sinh thái học và bảo tồn. Hình 3. Cận cảnh khu trung tâm trong dự án du lịch sinh thái Bạch Mã (Khu B) [6]. Trên cơ sở các dự án trọng điểm của Tỉnh đã hình thành, việc đẩy mạnh phát triển các tuyến du lịch sinh thái có kết hợp với các điểm du lịch địa chất là điều hoàn toàn thuận lợi, các tuyến du lịch sinh thái kết hợp du lịch địa chất có thể triển khai như sau: - Tuyến du lịch Cầu Hai – Vinh Hiền – Sơn Chà: tham quan vườn quốc gia Bạch Mã; tham quan thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã; tham quan chùa Thánh Duyên; tham quan làng cổ Mỹ Lợi; tắm biển Hàm Rồng, biển Vinh Hiền hay biển Hải Bình; tìm hiểu cuộc sống của cư dân địa phương, cùng ngư dân tham gia đánh bắt thủy sản, sinh hoạt lửa trại với người dân, giao lưu văn hóa, cùng nhau chế biến các món ẩm thực truyền thống từ nguồn thủy sản tự nhiên; tìm hiểu hoạt động khai thác, đánh bắt thủy sản của ngư dân: hoạt động nuôi trồng thủy sản như nuôi tôm sú, nuôi cá lồng bè, nuôi trai, nuôi hầu ; trải nghiệm một số hoạt động khai thác như đổ nò, giăng lưới; cắm trại ở Bãi Chuối, lặn biển ngắm san hô ở gần đảo Sơn Chà Tại VQG Bạch Mã cần làm nổi bật được đặc điểm địa hình, cảnh quan rất đa dạng với 4 bề mặt san bằng ở các mức độ cao: 300-500m, 600-800m, 900-1200m và 1300-1500m. Giữa các mức san bằng là địa hình sườn núi dốc, tạo cảnh quan rất hùng vĩ. Sự hình thành các thác nước (thác Đỗ Quyên) và hồ nước tự nhiên (Ngũ Hồ) có cảnh quan rất đẹp (hình 4). 166
5. Định hướng phát triển du lịch địa chất kết hợp với du lịch sinh thái ở khu vực Tam Giang – - Tuyến du lịch Huế - Quảng Điền: thăm khu lưu niệm Đại tướng Nguyễn Chí Thanh; thăm đình làng Thủ Lễ; thăm khu bảo tồn Đất ngập nước Tam Giang – Cầu Hai; thăm thôn Ngư Mỹ Thạnh và dự chợ nổi, đón mặt trời lên. Trên tuyến này có thể kết hợp giới thiệu về Hệ đầm phá Tam Giang – Cầu Hai và lịch sử đê cát chắn ngoài đầm phá. Đặc biệt cần làm rõ các kỳ biển tiến và biển lùi từ Holocen sớm – giữa đến Holocen muộn được ghi nhận rõ ràng với 2 thế hệ cát biển phân bố từ đồng bằng ra biển, bao gồm: cát trắng, xám trắng tuổi Holocen sớm - giữa (Q21-2) phân bố ở trung tâm đồng bằng tạo thềm biển bậc I và cát xám vàng tuổi Holocen giữa - muộn (Q22-3) phân bố ở đê cát ven biển. Ở nhiều nơi gặp các thành tạo cát này nằm phủ chồng gối lên nhau, là minh chứng cho các thời kỳ thành tạo trầm tích biển khác nhau (Hình 6). 2 1 a. b. Hình 6. a. Các thành tạo cát trắng tạo thềm biển bậc I và dải đê cát ven biển b. Cát biển tuổi tuổi Holocen sớm - giữa (1) và tuổi Holocen giữa - muộn (2) - Ngoài ra, còn có tour du lịch biển và đầm phá từng được Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) và Hiệp hội Bảo tồn Thiên nhiên Hà Lan (IUCN-NL) tài trợ thông qua Quỹ dự án nhỏ về du lịch bền vững và đa dạng sinh học. Khởi hành từ Huế, du khách sẽ được tham quan đình làng Thủ Lễ (thị trấn Sịa), di tích lịch sử cấp quốc gia hiện còn giữ được nét kiến trúc cổ xưa, sau đó đến thôn Ngư Mỹ Thạnh tham quan nhà trưng bày các loài sinh vật, xem trình diễn đan lưới, quy cách sử dụng các ngư lưới cụ trong đánh bắt. Trong quá trình trải nghiệm, du khách có thể đi xe đạp đến thăm vườn rau, tham gia vào hoạt động chăm sóc cây cỏ và mua các sản vật rau, củ, quả ngay tại địa phương và vào làng Thủy Lập để tham gia hoạt động đan lát; chứng kiến các bước để hoàn thiện một sản phẩm mây tre đan hoặc tự tay thực hiện các kiểu đan đơn giản trước khi trở lại thôn Ngư Mỹ Thạnh. Sau khi thưởng thức ẩm thực địa phương và nghỉ trưa tại nhà cộng đồng thôn Ngư Mỹ Thạnh, du khách lại cùng nhau vượt phá Tam Giang sang xã Quảng Ngạn (huyện Quảng Điền) tham quan khu lăng mộ, xem múa náp truyền thống do các thiếu nhi biểu diễn và tắm tại bãi biển thôn Tân Mỹ. Trước khi về Huế, du khách có thể ghé thăm làng nghề sản xuất các sản phẩm mây tre đan lát Bao La. 168
6. Định hướng phát triển du lịch địa chất kết hợp với du lịch sinh thái ở khu vực Tam Giang – TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2017), Thông tư 50/2017/TT-BTNMT: Quy định nội dung công tác điều tra, đánh giá di sản địa chất, công viên địa chất. Hà Nội. [2]. Nguyễn Địch Dỹ (2006), Địa chất du lịch, Tạp chí Du lịch Việt Nam số tháng 08/2006. [3]. Lê Văn Huy (2014), Tiềm năng và thực trạng phát triển du lịch sinh thái vùng đầm phá Tam Giang – Cầu Hai”, Trường ĐH Khoa học, Đại học Huế. [4]. Nguyễn Quyết Thắng (2010), Phát triển du lịch sinh thái theo khuynh hướng Niche tại miền Trung Việt Nam, Tạp chí Du lịch Việt Nam số tháng 11/2010. [5]. Trần Duy Phú Yên (2008), Giải pháp phát triển du lịch sinh thái ở Thừa Thiên Huế, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân Hà Nội. [6]. 276485.html [7]. THE DEVELOPMENT ORIENTATION OF GEOTOURISM AND ECOTOURISM AT TAM GIANG - BACH MA AREA, THUA THIEN HUE PROVINCE Hoang Ngo Tu Do1*, Ho Trung Thanh1, Vu Quang Lan2 1 University of Sciences, Hue University 2 North Vietnam Geological Mapping Division * Email: hoangngotudo@hueuni.edu.vn ABSTRACT Ecotourism and geotourism all have common features such as high community, raising awareness of environmental protection, protection of geoheritages, conservation of indigenous cultures and bringing economic benefits for the local community. At Tam Giang - Bach Ma area, Thua Thien Hue province, we recommend ecotourism routes combined with geotourism destinations as Cau Hai - Vinh Hien tourist route with the main attraction being the Bach Ma national park; Hue city - Dam Chuon tourist route (Sam Chuon lagoon) is a neotectonic subsidence area on the ground of a sinking graben sandwiched between the Ta Trach and Huu Trach river faults; Hue city - Quang Dien tourist route, has a system of sand dune outside Tam Giang - Cau Hai lagoon, shows the cycle of marine regression and transgression in Holocene. Keywords: ecotourism, geotourism, Tam Giang - Bach Ma area. 170
7. Định hướng phát triển du lịch địa chất kết hợp với du lịch sinh thái ở khu vực Tam Giang – 172