Đề tài Giải pháp tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức về phát triển du lịch có trách nhiệm gắn với bảo vệ động vật hoang dã ở Tây Nguyên - Nguyễn Thanh Bình

Nội dung text: Đề tài Giải pháp tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức về phát triển du lịch có trách nhiệm gắn với bảo vệ động vật hoang dã ở Tây Nguyên - Nguyễn Thanh Bình

1. V i nguyên tắc phải ảm bả ồng thời trách nhiệm về kinh t , trách nhiệm về xã h i và trách nhiệm về ôi trường, Du lịch có trách nhiệ giú tăng trưởng kinh t , ảm bảo tính toàn vẹn ôi trường, tạo công bằng xã h i, tăng cường la ng, phát huy các giá trị và tôn trọng văn hóa ịa hương, tạo ra những sản phẩm du lịch có chất lượng, h lượng văn hóa v gi trị ạ ức cùng giá trị trải nghiệm cao. Du lịch có trách nhiệm tại c c iể n ược hiểu là việc hạn ch tối a c c t c ng tiêu cực về kinh t , ôi trường và xã h i; tạo ra lợi ích kinh t l n hơn v nâng ca húc lợi ch ân ịa hương, cải thiện iều kiện làm việc và tham gia vào hoạt ng du lịch; khuy n hích người ân ịa hương tha gia vào các quy t ịnh có ảnh hưởng n cu c sống của họ; óng gó tích cực vào việc bảo tồn di sản thiên nhiên v văn hóa nhằm duy trì m t th gi i a ạng; cung cấp những trải nghiệm thú vị cho du khách thông qua mối liên k t giữa khách du lịch v người ân ịa hương, tạo hiểu bi t về các vấn ề văn hóa, x h i v ôi trường tại ịa hương; tạo cơ h i cho những người khuy t t t và có hoàn cảnh hó hăn; tôn trọng văn hóa ịa hương, huy n khích sự tôn trọng lẫn nhau giữa khách du lịch v người ân ịa hương; tạo dựng niềm tin, lòng tự hào dân t c cho c ng ồng. Hiện nay có 04 loại hình liên quan n du lịch có trách nhiệm là Du lịch bền vững, Du lịch sinh thái, Du lịch c ng ồng, Du lịch nông nghiệp. Các chủ thể chính trong thực hiện du lịch có trách nhiệm bao gồm tất cả các bên tham gia vào hoạt ng du lịch, từ c c cơ quan quản lý trung ương và ịa hương, c c tổ chức cá nhân kinh doanh dịch vụ phục vụ khách du lịch (lữ hành, v n chuyển khách du lịch, cơ sở lưu trú u lịch, vui chơi giải trí cùng các dịch vụ khác), c ng ồng ịa hương, h ch u lịch. 1.2 Các quy định liên quan đến bảo vệ động vật hoang dã Đ ng v t hoang dã là tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá, góp phần quan trọng trong việc tạo nên sự cân bằng sinh thái, bả ả ôi trường sống tr ng l nh ch c n người. Vì v y, tất cả xã h i phải có trách nhiệm bảo vệ ng v t hoang dã, tạ ôi trường sống ch c c l i ng v t n y ược bảo tồn và phát triển. Công ư c CITES (vi t tắt của cụm từ ti ng Anh Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora): Công ư c về thương ại quốc t c c l i ng, thực v t hoang dã nguy cấp hay Công ư c Washington (Washington Convention) là m t hiệ ư c a hương, ý t nă 1973, có hiệu lực từ ng y 01 th ng 7 nă 1975. T i nay, v i 178 quốc gia thành viên, CITES là Hiệ ư c quốc t về bảo tồn có số lượng thành viên l n nhất toàn cầu. Mục ích của Công ư c CITES nhằ ảm bảo rằng việc thương ại quốc t các tiêu bản của c c l i ng v t và thực v t h ang hông e ọa sự sống còn của các loài này trong tự nhiên, v nó cũng ưa ra nhiều cấ khác nhau ể bảo vệ hơn 34.000 l i ng và thực v t. 70
2. 32/2006/NĐ-CP ngày 30 tháng 3 năm 2006 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm; Ng y 23/7/2020, ể bả ảm thực thi nghiêm pháp lu t về quản lý ng v t hoang dã, Thủ tư ng Chính phủ ban hành Chỉ thị 29/CT-TTg quy ịnh về m t số giải pháp cấp bách quản lý ng v t hoang dã. Hệ thống chính s ch v quy ịnh h lu t về BBĐTVHD tạo hành lang pháp lý cho việc quản lý cũng như h t triển việc nuôi trồng, khai thác và uôn n ng thực v t hoang dã ở Việt Nam, làm cở sở cho việc thực thi các Công ư c và cam k t quốc t về bảo tồn a ạng sinh học, bảo vệ ôi trường và quản lý BBĐTVHD. 2. Động vật hoang dã tại Tây Nguyên: Các tỉnh Tây Nguyên v i diện tích rừng núi r ng l n, là ịa bàn t p trung ng v t hoang dã phong phú và giàu có của cả nư c, trong ó có những loài quý hi m ược x p vào danh sách bảo vệ của th gi i. Trư c nă 2010, Tây Nguyên l vùng ược nh gi có tính a ạng sinh học b c nhất trong 200 vùng a ạng sinh học trên th gi i v i nhiều l i ng v t chỉ thị ch ôi trường sinh thái toàn cầu. Trư c ây, n v i ở Đắk Lắk nổi ti ng có số lượng nhiều nhất cả nư c. Ng i v i, c c ng v t quý hi như ò x , ò rừng, bò tót, trâu rừng, nai cà t ng, hươu v ng, hươu ầm lầy, che che (hươu chu t), hổ báo cùng m t số l i chi quý như công, trĩ sa , gà lôi, gà tiền, ca c t, chi uôi cụt (cút xanh) phân bố khá nhiều ở Tây Nguyên. Đặc biệt, các khu rừng nguyên sinh Nam Kar (Lắ ), Y r Đôn (Buôn Đôn), Ea Sô (Ea Kar), Cư Yang Sin (Krông Bông) của tỉnh Đắk Lắ , K n Cha Răng v K n Ka Kinh (K’ ang) của tỉnh Gia Lai có n ng v t h ang h h ng hú. Riêng ối v i khu bảo tồn thiên nhiên Chư Mom Ray (Sa Thầy) thu c tỉnh K n Tu có n ng v t hoang dã giàu có và phong phú vào b c nhất của Việt Nam. Tuy nhiên, suốt thời gian dài tình trạng săn bắt chim thú liên tục xảy ra tại Tây Nguyên, làm cho số lượng và c c l i ng v t h ang giảm sút nghiêm trọng, m t số loài ặc biệt quý hi m bị tàn sát ang có nguy cơ bị tuyệt chủng. Sau hơn 30 nă , rừng các tỉnh Tây Nguyên bị khai thác quá mức, diện tích bị thu hẹ nhanh, che phủ rừng và chất lượng của rừng giảm. Hầu h t các khu rừng ều bi n ổi v tính a ạng sinh học bị suy giả ng ể. Loại bò xám cực kỳ quý chỉ có v i số lượng ít ỏi ở Đông Dương trư c ây sống phổ bi n trong rừng Y r Đôn (Đắk Lắk) v Chư M Ray (K n Tu ) nhưng ng y nay không còn. Loại heo vòi sau ngày giải phóng vẫn thấy xuất hiện tại khu rừng Chư M Ray, nhưng n nay ị tuyệt chủng. Nai C t ng trư c ây sống khá phổ bi n ở nhiều khu rừng, nay cũng i n mất khỏi Gia Lai và Kon Tum. Ở Đắk Lắc nai Cà tong chỉ còn số cá thể rất ít và số ph n của l i ng v t n y ang ti p tục bị e ọa v cũng có nguy cơ ị tuyệt chủng. C ch ây hông lâu, các loại hổ, báo, gấu sống ở nhiều khu rừng thu c các vùng Kon Plông, Sa Thầy, Đắc Glei (K n Tu ), Chư Prông, K’ ang, Krông Pa, Ia G’rai (Gia Lai), 72
3. tượng, thôi thúc ối tượng h nh ng theo những ịnh hư ng, những mục tiêu do chủ thể tuyên truyền ặt ra. Chủ Tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: Tuyên truyền l e t việc gì ó nói cho dân hiểu, dân nh , dân theo, dân làm. N u hông ạt mục ích ó, l tuyên truyền thất bại . Là m t b ph n cấu thành của công t c tư tưởng, tuyên truyền là hoạt ng ti p nối công tác lý lu n, nhằm phổ bi n, truyền bá các nguyên lý lý lu n, ường lối, chủ trương, chính s ch v quần chúng. N u nâng cao nh n thức, ý thức, từ ó tạo ra v thay ổi h nh ng của ối tượng ược tuyên truyền thì công tác tuyên truyền ược nh gi l ạt k t quả. V i mục tiêu: tuyên truyền nhằm nâng cao nh n thức, ý thức về phát triển du lịch có trách nhiệm gắn v i bảo vệ ng v t hoang dã ở Tây Nguyên, chúng tôi xin ề xuất các giải pháp sau: Thứ nhất: quy trình tuyên truyền: V i mỗi hoạt ng và chi n dịch tuyên truyền cần thực hiện c c ư c sau: Trư c h t cần xác ịnh mục tiêu, ối tượng tuyên truyền và nguồn lực. Tùy mục tiêu tuyên truyền là thuy t phục, hư ng dẫn, khuyên nhủ, v n ng, thuy t inh, ối v i công chúng/khách du lịch, hay quảng c ch ơn vị kinh anh ể sử dụng những công cụ phù hợp. Bư c ti p theo là xây dựng k hoạch tuyên truyền. Hoạt ng tuyên truyền thường iễn ra tr ng t thời gian ở t hông gian nhất ịnh. Tổ chức, cá nhân thực hiện cần có h ạch chi ti t v cụ thể tr ng việc s ng tạ , lựa chọn h nh thức, hương tiện truyền tin, công cụ cần thi t, c c thông iệ từ lực lượng iên t h ặc ng i anh nghiệ phù hợp v i mục tiêu và nguồn lực Bư c 3: Tổ chức tuyên truyền theo k hoạch v i hình thức, công cụ, hương tiện chọn. Bư c 4: Đ nh gi t quả tuyên truyền. Việc nh gi n y có thể ngay sau hi tuyên truyền h ặc có trễ về thời gian ể x c nh n hiệu quả tuyên truyền. Có thể ằng c c hương h : Đ lường số lần thông tin; lường thay ổi th i của h ch u lịch/ c ng ồng Thứ hai: N i dung tuyên truyền: Các n i dung tuyên truyền bảo vệ ng v t hoang dã phải thể hiện rõ mục tiêu giữ cân bằng sinh thái, bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ rừng cũng l hục vụ lợi ích lâu dài của c n người, bảo vệ cu c sống của mọi người v l xu hư ng trên th gi i. N i dung tuyên truyền phải có căn cứ số liệu, tư liệu, sự kiện, dẫn chứng cụ thể, h ng hú, sinh ng, l p lu n rõ ràng; khắc phục lối tuyên truyền ại khái, quan liêu, xa rời thực t . Nhằm nâng cao nh n thức và hiểu bi t của con người về ôi trường tự nhiên, cần thi t có lu n cứ khoa học trong các tài liệu h i thảo t p huấn ể so sánh, phân tích sự việc, những quy ịnh pháp lu t ược trình bày ngắn gọn dễ hiểu, những hình ảnh sinh ng về ng v t hoang dã và 74
4. gia vào hoạt ng bảo vệ ôi trường, bảo vệ rừng, chă sóc cứu h ng v t hoang dã sẽ thu hút ông ảo những người theo dõi, hâm m và học t p hành vi. H i thảo, t p huấn về bảo vệ ôi trường và bảo vệ ng v t hoang dã ở c c ịa hương l iện pháp thích hợ ể phổ bi n c c văn ản Lu t (Lu t Bảo vệ ôi trường, c c quy ịnh của Chính phủ, Công ư c CITES), các tiêu chí xanh áp dụng trong du lịch: các nguyên tắc phát triển bền vững Tranh cổ ng và những biểu tượng nơi công c ng ( ường phố, công viên). Thi t k thông iệp, khẩu hiệu, ví dụ Bảo vệ ng v t hoang dã chính là bảo vệ cu c sống của bạn . Các công cụ h c như ồ lưu niệ , ồ chơi ang h nh ảnh của ng v t hoang dã ở Tây Nguyên sẽ giúp khách nh lâu về iể n cũng như gợi nhắc ý thức bảo vệ ng v t hoang dã. Tạ sự iện l hương tiện ặc iệt ch tuyên truyền như iểu iễn thời trang trên trang hục có thông iệ hay h nh ảnh của ng v t h ang cần ả vệ, liên h an văn nghệ, c c cu c thi t hiểu về ả vệ rừng cũng giú nâng ca nh n thức của người tha gia. Thứ tư: Biện pháp tuyên truyền h c nhau tùy the ối tượng: Các bên tha gia tr ng lĩnh vực du lịch ều phải ược nâng cao nh n thức và ý thức, ặc biệt là từ người l nh ạo cao nhất của các tổ chức. Tùy từng ối tượng ể sử dụng các công cụ và biện pháp tuyên truyền khác nhau. Đối v i những người l tr ng c c cơ quan quản lý tại ịa hương v c c hiệ h i: ây l lực lượng triển hai thực hiện quan trọng tại ịa n, cần ược qu n triệt ể hiểu rõ h lu t, c c công ư c quốc t , quan iể v c c ường lối chính s ch của Đảng v nh nư c ối v i việc ả vệ ng v t h ang . Từ ó, lực lượng n y ti tục tổ chức hổ i n, t huấn, h t t i liệu hư ng ẫn, hỗ trợ c c anh nghiệ v c ng ồng ịa hương thực hiện the c c nguyên tắc có tr ch nhiệ ; tổ chức c c h i thả , l tạ ể nâng ca nh n thức, nh n iện ng v t h ang v tra ổi inh nghiệ thực tiễn tr ng qu tr nh thực h nh; tuyên truyền, huy n hích, tôn vinh c c iển h nh thực hiện u lịch có tr ch nhiệ , c c h nh vi cứu h v ả vệ ng v t h ang Hiện nay c c t i liệu rất hổ i n trên ạng internet, quan trọng l những người có tr ch nhiệ hải quan tâ nghiên cứu, t hiểu v tổ chức hổ i n r ng r i, nghiê hắc xử lý c c vi hạ về ả vệ ng v t h ang . Đối v i c c cơ sở cung ứng ịch vụ hục vụ h ch u lịch: hi hiểu rõ u lịch có tr ch nhiệ l t xu hư ng u lịch v l t tr ng những c ch thức ể nâng cao h nh ảnh, nh n iện những ơn vị/tổ chức u lịch uy tín trên th gi i, người l nh ạ , iều h nh sẽ xây ựng chính s ch, chi n lược của ơn vị/cơ sở nh hù hợ v i nguyên tắc có tr ch nhiệ . Việc tuyên truyền ả vệ ng v t h ang ở Tây Nguyên cần thực hiện v i n i tất cả người la ng tr ng cơ sở, h ch ơn vị hục vụ v c c nh cung cấ tr ng chuỗi gi trị cung ứng ịch vụ. C c c ch thức tuyên truyền có thể qua c c ênh thông tin n i v thông tin r ng r i của ơn vị (tr ng sổ tay nhân viên, ạng internet, ạng n i 76
5. Đối v i c c cơ sở tạo du lịch: ể cải thiện tình hình, cần thay ổi nh n thức, h nh vi, nâng ca năng lực bảo vệ ôi trường của những người làm du lịch, tr ng ó sinh viên c c trường du lịch - i ngũ c n, nguồn nhân lực quan trọng của ngành, phải ược ặc biệt quan tâ . Chúng tôi ề xuất giải h ể sinh viên làm quen và tham gia ngay vào các hoạt ng có trách nhiệm trong những ngày trên gh nh trường. Trong ó, c c thông tin v t i liệu, các công ư c quốc t mà Việt Na tha gia, c c quy ịnh pháp lu t có liên quan t i du lịch có trách nhiệm về công tác bảo vệ ng v t hoang dã phải ược sinh viên nắm rõ trong quá trình học, các hoạt ng ngoại khóa về cứu h , chă sóc, ảo tồn ng v t hoang dã cần ược khuy n khích. K t lu n: Tuyên truyền là hoạt ng thực hiện trên diện r ng, a ạng, phức tạ , liên quan n nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều lĩnh vực òi hỏi sự phối hợ ồng b của cơ quan Nh nư c, các tổ chức chính trị xã h i, tổ chức xã h i nghề nghiệp và các tầng l p nhân dân nhằm tạo chuyển bi n về nh n thức, thống nhất ý chí cũng như h nh ng, tạ ồng thu n cao. Việc truyền thông không chỉ the ịnh kỳ mà cần thực hiện thường xuyên ể tạo thành ý thức, thói quen m i ạt hiệu quả cao. Du lịch Việt Na ang ứng trư c nhiều hó hăn, th ch thức, ặc iệt về việc quản lý, tổ chức h ạt ng u lịch. Trư c ối cảnh i v xu hư ng h t triển u lịch t n cầu, ng nh u lịch Việt Na nh n thức rõ h t triển ền vững chính l xu th tất y u của thời ại. Chi n lược h t triển u lịch Việt Na n nă 2020, tầ nh n n nă 2030 ề ra c c giải h hư ng n việc thực hiện u lịch có tr ch nhiệ ể ạt n sự h t triển ền vững. Để hiện thực hóa ục tiêu n y òi hỏi hải có sự hối hợ chặt chẽ giữa c c ng nh, c c cấ liên quan. Ph t triển u lịch có tr ch nhiệ sẽ tạ nền tảng vững chắc ch sự h t triển t n iện của ng nh u lịch Việt Na tr ng tương lai. Việc tuyên truyền ả vệ ng v t h ang tại Tây Nguyên l t h ạt ng cần thi t, quan trọng tr ng h t triển u lịch có tr ch nhiệ , nhằ nâng ca nh n thức, ý thức, ẫn n thay ổi h nh vi của c c ên tha gia h ạt ng u lịch, gó hần g n giữ t i nguyên thiên nhiên còn lại của ại ng n Tây Nguyên./. Tài liệu tham khảo [1] Vụ Khách sạn, Tổng cục Du lịch, S ch hư ng dẫn tự thực hiện Quản lý và Bảo vệ ôi trường tr ng cơ sở lưu trú u lịch ở Việt Nam, xuất bản nă 2008 tại Hà N i, 191 trang. [2] www.weforum.org/reports/the-global-competitiveness-report-2017-2018 Global Competitiveness Report 2017-2018. [3] www.weforum.org/reports/the-global-competitiveness-report-2016-2017 Global Competitiveness Report 2016-2017. [4] nam.aspx [4] 78