Đề tài Phát triển bền vững du lịch biển Thành phố đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang

Nội dung text: Đề tài Phát triển bền vững du lịch biển Thành phố đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang

1. VŨ TUẤN HƯNG VÀ NHIỀU TÁC GIẢ – PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG DU LỊCH 37 Du lịch biển của xã hội loài người nói riêng. Mặc Tổ chức Du lịch Thế giới định nghĩa dù có khá nhiều quan điểm khác nhau du lịch bao gồm tất cả mọi hoạt động về phát triển bền vững, nhưng trong của những người du hành, tạm trú, nghiên cứu này, phát triển bền vững trong mục đích tham quan, khám phá được định nghĩa là sự phát triển hài và tìm hiểu, trải nghiệm hoặc trong hòa về cả 3 mặt kinh tế - xã hội - môi mục đích nghỉ ngơi, giải trí, thư giãn; trường để đáp ứng những nhu cầu về cũng như mục đích hành nghề và đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần những mục đích khác, trong thời gian của thế hệ hiện tại nhưng không làm liên tục nhưng không quá một năm, ở tổn hại, gây trở ngại đến khả năng bên ngoài môi trường sống định cư; cung cấp tài nguyên để phát triển kinh nhưng loại trừ các du hành mà có tế xã hội mai sau, không làm giảm chất lượng cuộc sống của thế hệ mục đích chính là kiếm tiền. Theo trong tương lai. Luật Du lịch Việt Nam (2017), du lịch là hoạt động của con người ngoài nơi Phát triển du lịch bền vững xuất hiện cư trú thường xuyên của mình nhằm vào khoảng những năm 90 của thế kỷ thỏa mãn nhu cầu tham quan, giải trí, XX trên cơ sở cải thiện và nâng cấp nghỉ dưỡng trong một khoảng thời khái niệm “du lịch mềm” được nhiều gian nhất định. quốc gia và các hiệp hội du lịch trên thế giới ủng hộ. Tuy nhiên, cho đến Du lịch biển là một trong những loại nay vẫn chưa có một khái niệm thống hình du lịch diễn ra nhằm thỏa mãn nhất và đầy đủ về “du lịch bền vững”. nhu cầu về với thiên nhiên của con Dưới góc độ kinh tế, du lịch bền vững người. Thiên nhiên ở đây là các cảnh được hiểu là quá trình hoạt động du quan vùng biển đảo, các bãi tắm và lịch mà ở đó có thể duy trì được mức bãi cát, các hệ sinh thái biển, khí hậu độ tăng trưởng liên tục của các chỉ và thế giới sinh vật trong lòng đại tiêu kinh tế trong một khoảng thời gian dương như: các loại san hô, tảo, hải nhiều năm, hoặc trong một giai đoạn quỳ, các loại cá, sinh vật phù du không nhất định (Viện Nghiên cứu Trong nghiên cứu này, du lịch biển phát triển Du lịch, 2001). Tuy nhiên được hiểu là một loại hình dịch vụ du quan niệm này chịu rất nhiều sự chỉ lịch sinh thái liên quan đến chuyến đi trích, phê phán của các nhà khoa học, của con người nhằm tận hưởng cảnh đặc biệt là các nhà nghiên cứu về môi quan biển và đáp ứng nhu cầu giải trí, trường và tài nguyên. thể thao, nghỉ dưỡng và tham quan ở Phát triển bền vững du lịch thể hiện biển. sự phát triển của hoạt động du lịch Phát triển bền vững du lịch trong một chặng đường, giai đoạn của Phát triển là xu hướng tự nhiên tất quá trình phát triển. Sự phát triển này yếu của thế giới vật chất nói chung, luôn đặt ra mục tiêu đảm bảo việc khai
2. VŨ TUẤN HƯNG VÀ NHIỀU TÁC GIẢ – PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG DU LỊCH 39 các loài cá sống ở rạn, nơi đây có tới nguồn tài nguyên nhân văn hấp dẫn 152 loài cá thuộc 71 giống và 31 họ, và có chiều sâu phục vụ cho sự phát trong đó các họ có giá trị kinh tế cao triển của du lịch biển Phú Quốc. như cá mú (13 loài), cá mó (11 loài), 3.2. Thực trạng phát triển du lịch cá dìa (8 loài), cá hồng (7 loài), cá biển ở thành phố đảo Phú Quốc đổng (8 loài). Tảo biển có 98 loài 3.2.1. Cơ sở vật chất kỹ thuật phục thuộc 51 giống. Tảo biển có 98 loài vụ du lịch thuộc 51 giống. Động vật thân mềm Với những tiềm năng du lịch phong có 132 loài thuộc ba giống của 35 họ phú, thành phố đảo Phú Quốc đã thu thân mềm sinh sống trong rạn san hô, hút nhiều dự án đầu tư phát triển kết phổ biến nhất là ốc đụn, ngọc trai, trai cấu hạ tầng phục vụ phát triển du lịch, tai tượng vảy. Da gai có 32 loài thuộc bao gồm mạng lưới giao thông, hệ 23 giống của 15 họ da gai, trong đó thống cấp điện, cấp nước và thông tin hải sâm là phong phú nhất. Đặc biệt liên lạc như: Dự án Grand World Phú tại vùng biển này ghi nhận có sự xuất Quốc, Dự án Sonasea Condotel Phú hiện của những loài nằm trong danh Quốc, Nhà máy tái chế và xử lý chất mục bị đe dọa tuyệt chủng như: thải Phú Quốc Dugong (Bò biển), Rùa biển, Cá Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du heo, (Bùi Thị Hải Yến và Phạm lịch ở thành phố đảo Phú Quốc đã Hồng Long, 2011). phát triển cả về số lượng và chất Ngoài hệ động vật, hệ thực vật ở đây lượng. Tính đến tháng 8/2019, Phú rất phong phú, hiện đảo có 9 loài cỏ Quốc có 726 cơ sở lưu trú với 22.654 biển, với tổng diện tích 10.600ha, phòng. Trong đó có, 97 cơ sở được phân bố ở phía đông, một ít ở phía xếp hạng 1 sao, với 1.985 phòng; 49 bắc và phía nam. Với sự đa dạng hệ cơ sở được xếp hạng 2 sao, với 1.754 sinh thái động, thực vật sống trong phòng; 8 cơ sở được xếp hạng 3 sao, vùng thảm cỏ biển là điều kiện thuận với 524 phòng; 9 cơ sở được xếp lợi cho tổ chức các hoạt động du lịch hạng 4 sao, với 1.218 phòng và 10 cơ biển như: tham quan, lặn biển ngắm sở được xếp hạng 5 sao với 6.861 san hô, thảm cỏ, phòng; còn lại là nhà nghỉ và các loại Bên cạnh tiềm năng tự nhiên, về mặt hình cơ sở lưu trú khác (Sở Du lịch xã hội, Phú Quốc còn là nơi lưu giữ tỉnh Kiên Giang, 2019). nhiều nét văn hóa, truyền thống của Cùng với sự phát triển về số lượng du cư dân nơi đây. Nhiều di tích lịch sử khách, cơ sở vật chất kỹ thuật phát văn hóa, các kho tàng khảo cổ học triển với tốc độ nhanh đạt 114,62%. dưới nước, ẩm thực, nghề truyền Đây là kết quả của hoạt động đầu tư thống gắn bó với biển và nhiều yếu tố của tất cả các thành phần kinh tế đều liên quan đến đặc trưng văn hóa con tham gia kinh doanh dịch vụ lưu trú và người Phú Quốc. Tất cả tạo nên ăn uống. Mặc dù các cơ sở kinh
3. VŨ TUẤN HƯNG VÀ NHIỀU TÁC GIẢ – PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG DU LỊCH 41 dụng, đặc biệt là trong sử dụng lao cao cho lao động tại địa phương. động địa phương. Lao động địa Tuy nhiên, sự phát triển của các hoạt phương chưa đủ khả năng tiếp nhận động du lịch biển đã dẫn đến sự gia công việc theo các yêu cầu về chuẩn tăng của các vấn đề an ninh trật tự tại nghiệp vụ, kỹ năng mà Tổng cục Du địa phương, vấn đề về người nhập cư, lịch đề ra. Trong khi đó, mức lương tối vấn đề về giá cả sinh hoạt Kết quả thiểu để trả cho một lao động địa khảo sát cho thấy, hoạt động du lịch phương là tương đối cao so với năng biển đã làm hàng hóa trở lên khan lực và trình độ thực tế của họ. hiếm và tăng giá gây khó khăn cho * Sự tham gia của cộng đồng dân đời sống người dân địa phương, nhất cư địa phương là mùa du lịch cao điểm. Theo số liệu Hoạt động du lịch biển thành phố đảo khảo sát của Sở Du lịch Kiên Giang phát triển góp phần giải quyết công ăn năm 2020, có 65,7% người dân địa việc làm và đem lại thu nhập ổn định phương đồng ý với nhận định này. cho người dân địa phương. Tỷ lệ lao Cùng với đó, 81,2% ý kiến của người động địa phương tham gia trực tiếp dân cho rằng du lịch làm tăng tỷ lệ tội vào hoạt động du lịch cao và thu nhập phạm. Các hoạt động truyền thống bình quân đầu người đạt 4,5 triệu như các phong tục, tập quán, lễ hội đồng/tháng. Tỷ lệ hộ nghèo đã giảm của địa phương đang có dấu hiệu bị 1,29% vào năm 2015 xuống còn mai một. 0,34% vào năm 2020 (Ủy ban nhân 3.2.3. Hoạt động du lịch biển thành dân thành phố Phú Quốc, 2020). Điều phố đảo Phú Quốc đó, chứng tỏ hoạt động du lịch biển Trong những năm qua, hoạt động du phát triển đã góp phần giải quyết công lịch biển thành phố đảo Phú Quốc có ăn việc làm và đem lại nguồn thu nhập Biểu đồ 2. Hiện trạng nguồn nhân lực du lịch thành phố đảo Phú Quốc 2018-2020 Nguồn: Sở Du lịch tỉnh Kiên Giang, 2020.
4. VŨ TUẤN HƯNG VÀ NHIỀU TÁC GIẢ – PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG DU LỊCH 43 Như vậy, với sự phát triển nhanh đặc thù tự nhiên của Phú Quốc, chóng của lượng khách du lịch hàng đồng thời cần thu hút đầu tư cơ sở năm, các hoạt động du lịch là một hạ tầng du lịch để tạo sự đột phá và trong những nguyên nhân ảnh hưởng kéo các nhà đầu tư lớn tạo động tiêu cực đến môi trường, mà trực tiếp lực thúc đẩy phát triển nhanh và là tác động đến hệ sinh thái tự nhiên bền vững. các khu bảo tồn thiên nhiên, các vùng Xây dựng sản phẩm tuyên truyền và nước ven bờ bị thu hẹp, làm cho môi giới thiệu về du lịch biển Phú Quốc trường biển đảo của địa phương đang như ấn phẩm giới thiệu về các bãi có nguy cơ đối mặt với sự phát triển biển, khu bảo tồn thiên nhiên biển, các thiếu bền vững. chương trình du lịch Đầu tư xây Theo dự báo, đến năm 2030 du lịch dựng một hệ thống cơ sở vật chất kỹ Phú Quốc trở thành điểm đến du lich thuật du lịch có chất lượng cao, đồng hàng đầu khu vực và trên thế giới, bộ. Đầu tư đa dạng hóa và nâng cao lượng chất thải rắn từ hoạt động du chất lượng các sản phẩm du lịch biển lịch và các hoạt động sinh hoạt khác hiện có và phát triển các sản phẩm sẽ tăng lên đạt 718 tấn mỗi ngày (Ủy mới đa dạng, hấp dẫn có sức cạnh ban nhân dân thành phố đảo Phú Quốc, tranh cao. Đầu tư khai thác đi đôi với 2020). Do đó, nếu chính quyền thành bảo vệ, tôn tạo và phát triển nguồn tài phố không tìm hướng giải quyết sẽ nguyên biển, cải thiện môi trường du ảnh hưởng tiêu cực đến kế hoạch lịch nhằm đảm bảo cho sự phát triển phát triển du lịch Phú Quốc trong bền vững lâu dài. Tích cực thực hiện tương lai; đồng thời làm mất đi hình xã hội hóa trong công tác đầu tư phát ảnh hòn ngọc Phú Quốc đối với khách triển du lịch biển, khuyến khích các du lịch và vị thế du lịch Phú Quốc trên thành phần kinh tế tham gia hoạt bản đồ du lịch thế giới. động kinh doanh du lịch dưới các 4. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN BỀN hình thức khác nhau, đặc biệt có cơ VỮNG DU LỊCH BIỂN THÀNH PHỐ chế thích hợp để thu hút nguồn vốn ĐẢO PHÚ QUỐC ĐẾN NĂM 2030 trong dân để đầu tư phát triển du lịch Trên cơ sở phân tích các tiềm năng biển tại thành phố đảo. Trong nội phát triển du lịch biển thành phố đảo dung này, cần chú trọng quán triệt và Phú Quốc, thực trạng phát triển du phê duyệt các dự án đầu tư sản lịch tại địa phương, nghiên cứu đưa ra phẩm du lịch và điểm đến cần chú ý một số giải pháp nhằm góp phần phát gắn với đặc trưng văn hóa, diện mạo triển bền vững du lịch thành phố đảo tự nhiên và con người nơi đây, từ đó trong thời gian tới như sau: tạo sự riêng có và ấn tượng, bản sắc Thứ nhất, tăng cường đầu tư phát khác biệt của Phú Quốc so với chuỗi triển sản phẩm du lịch biển đặc các điểm du lịch biển ở Việt Nam và trưng gắn với bản sắc văn hóa và thế giới.
5. VŨ TUẤN HƯNG VÀ NHIỀU TÁC GIẢ – PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG DU LỊCH 45 trở thành một thể chế tiên phong trong của nhiều thế hệ đối với thành phố việc phát triển định hình gắn chặt với đảo đầu tiên của Việt Nam. sự phát triển của ngành du lịch, dịch 5. KẾT LUẬN vụ. Công tác thành lập và thí điểm Phú Quốc là thành phố đảo đầu tiên thực vốn chưa có tiền lệ nên sẽ phát của Việt Nam, nơi có đầy đủ tiềm sinh nhiều vấn đề cần điều chỉnh, năng để phát triển du lịch thành ngành hoàn thiện, do đó nhân lực hoạch định, kinh tế mũi nhọn đặc biệt là du lịch quản trị phải có tầm. Chú ý xây dựng biển góp phần đưa kinh tế thành phố thể chế quản trị minh bạch, cầu thị và đảo phát triển, mở rộng quan hệ giao có sự kiểm soát chăt chẽ. Thể chế lưu kinh tế văn hóa với các tỉnh thành này cần linh hoạt trong phạm vi có thể trong khu vực. để vì mục tiêu lớn thu hút và tạo điều Bên cạnh những lợi thế sẵn có, những kiện cho các nhà đầu tư và thân thiện, tiềm năng còn ẩn chứa, ngành du lịch an toàn với du khách. Lấy mục tiêu không ngừng nghiên cứu phát huy phát triển du lịch biển là then chốt và những mặt mạnh và kịp thời khắc chiến lược dài lâu để định hình và xây phục những mặt hạn chế, bởi vì dựng lộ trình thực hiện. ngành du lịch của thành phố chưa thật Thứ sáu, cần quán triệt nguyên tắc sự hoàn thiện, còn nhiều điều khó xuyên suốt trong chỉ đạo và quản lý, khăn, thiếu sót, hạn chế về dịch vụ du quy hoạch, triển khai mọi hoạt lịch, về trình độ của hướng dẫn viên, động đầu tư cơ sở hạ tầng và phát Vì vậy, để thực hiện mục tiêu đưa du triển dịch vụ du lịch phải căn cứ lịch Phú Quốc phát triển ngang tầm đáp ứng đồng thời 3 tiêu chí của một thành phố đảo du lịch hiện đại, phát triển bền vững. thực sự là “Điểm đến du lịch An toàn - Cần quán triệt trong các cấp chính Thân thiện - Chất lượng - Hấp dẫn” quyền địa phương trong việc phê đòi hỏi ngành du lịch thành phố cần duyệt các dự án đầu tư du lịch tại Phú sáng tạo, đổi mới hơn trong việc Quốc phải đáp ứng các yêu cầu đảm hoạch định chính sách phát triển phù bảo các mục tiêu kinh tế, xã hội và hợp với tình hình thực tế. môi trường gắn với các chỉ tiêu phát Phát triển bền vững du lịch tại thành triển bền vững. Nguyên tắc trên cần phố đảo Phú Quốc sẽ góp phần ổn đưa vào trong nghị quyết, quy định bắt định kinh tế - xã hội và môi trường, buộc đối với mọi chủ thể, công khai góp phần phát triển kinh tế địa minh bạch tới mọi cán bộ và người phương, tạo sự bình đẳng xã hội, dân để đảm bảo sự phát triển dài lâu phân chia lợi ích công bằng; nâng cao của Thành phố đảo. Từ nhận thức ý thức, trách nhiệm của mọi tầng lớp đến hành động, từ văn bản chính sách xã hội về văn hóa, truyền thống dân đến thực thi trong thực tiễn phải được tộc, bảo vệ tài nguyên tự nhiên và môi thực hiện để vì sự phát triển lâu bài trường sinh thái. Để thực hiện mục