Đề tài Bàn về du lịch biển đảo Việt Nam hiện nay

Nội dung text: Đề tài Bàn về du lịch biển đảo Việt Nam hiện nay

1. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 21, Tháng 5 - 2020 Trần Ngọc Thêm. Bài viết này bàn đến du lịch thác tương xứng với tiềm năng thiên nhiên và biển đảo, cụ thể là biển đảo Việt Nam hiện nay. văn hóa, phục vụ tối đa cho du khách. Trong quá trình tìm hiểu, các tác giả thấy một số 2.2. Tiềm năng của du lịch biển đảo Việt Nam khái niệm về du lịch biển đảo có thể dẫn ra đây Tiềm năng thiên nhiên biển đảo Việt Nam làm tiền đề để chúng ta cùng suy nghĩ thêm. rất đa dạng và phong phú. Việt Nam nằm ở Nhóm tác giả Peter Mac Nulty trong bài trung tâm Đông Nam Á với bờ biển dài 3.260 “A strategy and action plan for the km, nhiều vũng vịnh đẹp và hơn 125 bãi tắm, development of marine tourism and leisure in trong đó có 20 bãi biển đạt tiêu chuẩn quốc tế. Lough Foyle and Carlingford Lough areas” đã Bãi biển Việt Nam nông thoải, nước trong và phát biểu: “Du lịch biển là một bộ phận của sạch, nắng ấm quanh năm, không khí trong ngành công nghiệp du lịch, ở đó du khách tham lành, cảnh quan tươi đẹp là lợi thế để phát triển gia vào những hoạt động nghỉ dưỡng hay du lịch biển đảo. Nước biển ấm, ánh nắng chan những kỳ nghỉ, chuyến đi một cách chủ động hòa hầu như quanh năm là một yếu tố thuận lợi hay bị động ở những vùng biển ven bờ, bờ biển để phát triển du lịch biển. Nhiều khu dự trữ và duyên hải” [3, tr.200]. Mark Orams, trong sinh quyển, vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên công trình Marine tourism development, nhiên, khu bảo vệ cảnh quan, hệ sinh thái đầm impacts and management cũng đã phân tích: phá, rạn san hô, rừng ngập mặn Nhiều đảo và “Du lịch biển bao gồm những hoạt động giải trí quần đảo của nước ta được mệnh danh là “thiên của con người di chuyển khỏi nơi cư trú của đường du lịch biển đảo”. Việt Nam là nước có mình và tập trung vào môi trường biển (ở đây, chỉ số duyên hải cao, trung bình 100km2 đất môi trường biển được hiểu là những nơi có liền có 1km bờ biển. Trong khi đó, chỉ số trung nước mặn và chịu ảnh hưởng của thủy triều)” bình của thế giới là 600/1, điều đó thuận lợi để [3, tr.200]. Theo Nguyễn Hữu Nghị: “Du lịch phát triển kinh tế, xã hội. Theo tính toán của biển đảo là hoạt động của con người di chuyển các chuyên gia nghiên cứu về địa lý biển đảo ra khỏi nơi cư trú thường xuyên của mình tìm đã xác định chỉ số ISCL (Index of Sea Coastal đến khu vực biển, đảo trong một khoảng thời Line) của Việt Nam ≈ 103, chỉ số ISCL càng gian nhất định nhằm mục đích chính là thưởng nhỏ, tác động của biển càng lớn. Như vậy, Việt thức các giá trị từ sinh thái tự nhiên đến văn Nam là một quốc gia biển đảo điển hình ở khu hóa vật chất và tinh thần của ngư dân và cư vực và trên thế giới với chỉ số duyên hải thuộc dân bản địa” [3, tr.200]. Chúng tôi cho rằng, du loại cao nhất thế giới. Trong một cuộc hội thảo lịch biển (Marine Tourism) theo nhóm tác giả về biển năm 1977, Đại tướng Võ Nguyên Giáp Peter Mac Nulty và Mark Orams hay du lịch giữ chức Phó Thủ tướng chuyên trách về kinh biển đảo theo Nguyễn Hữu Nghị có nét tương tế đã phát biểu: “Muốn xây dựng nền kinh tế đồng nhưng khái niệm của Nguyễn Hữu Nghị nước ta thì nhất định phải coi trọng biển và bao trùm không gian hoạt động rộng hơn và đa làm công tác khoa học kỹ thuật nhất là phải coi dạng hơn, đặc biệt đã nêu được giá trị tự nhiên trọng khoa học kỹ thuật về biển” [1, tr.4]. Các và văn hóa của du lịch biển đảo. Phan Huy Xu nước châu Á - Thái Bình Dương đều có chiến và Võ Văn Thành đã nêu quan niệm về du lịch lược “tiến ra biển” và họ xem thế kỷ thứ XXI là biển đảo và xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa Thế kỷ Thái Bình Dương (Pacific century) hay biển đảo Việt Nam khá rõ ràng và đầy đủ [5, cũng có thể hiểu là “Thế kỷ Hòa bình”. tr.70-72]. Chúng ta cần nắm vững khái niệm du Tiềm năng nhân văn ở vùng biển đảo nước lịch biển đảo để đa dạng hóa các loại hình hoạt ta rất phong phú, trên 1.013 di tích được xếp động du lịch và sản phẩm du lịch nhằm khai hạng, di sản văn hóa được UNESCO công nhận 38
2. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 21, Tháng 5 - 2020 dự án chục tỷ USD để quyết liệt giữ biển cho triển du lịch chú ý đến đẳng cấp chứ không dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, ông Hồ chạy theo số lượng du khách năm nay phải tăng Quốc Dũng nói: “Toàn bộ không gian Quy hơn so với năm trước. Muốn vậy, ngay từ đầu, Nhơn đều hướng biển, khu vực biển và bờ biển người làm du lịch phải hướng tới đẳng cấp, tập là của cộng đồng, khống chế chiều cao và trung nhóm khách đến với số lượng ít nhưng không xây dựng dày đặc như một số đô thị biển chi tiêu nhiều bằng chất lượng dịch vụ phải tốt khác trong khu vực” [16]. Tình trạng thiếu hụt [13]. Nhiều địa phương chưa phát triển kinh tế nhân lực du lịch ngày càng gay gắt. Nhiều tờ báo đêm, nhiều điểm đến du lịch cứ đến tối đã bắt trong nước đã đăng tải “du lịch tăng trưởng tốt, đầu đóng cửa, không có chỗ vui chơi giải trí, du đào tạo nhân lực lẹt đẹt chạy sau”. Đặc biệt, Phú khách phải đành về khách sạn, vì vậy họ không Quốc hiện có 2.000 doanh nghiệp và dịch vụ du muốn quay trở lại Việt Nam và chúng ta đã mất lịch nhưng bị thiếu gần một nửa số nhân lực. đi doanh thu lớn. Chương trình đào tạo đặc thù về du lịch biển đảo Nghị quyết 36 NQ-TW ngày 22-10-2018 về chưa có. Tình trạng quá tải cũng đã xuất hiện tại Chiến lược phát triển kinh tế biển đến năm 2030, một số điểm đến du lịch như Vịnh Hạ Long, Nha tầm nhìn đến năm 2045 đã đưa ra tầm nhìn xa Trang, Phú Quốc đã phải đối mặt với vấn đề nhất so với tất cả chiến lược hiện có. Tính bền sức chứa và phát triển thiếu bền vững [7]. vững và bao trùm phải trở thành điểm nhấn của Văn hóa ứng xử nơi công cộng và văn hóa chiến lược phát triển kinh tế biển trong giai đoạn kinh doanh chưa tốt. Ở một số điểm đến còn có mới gồm tính bền vững kinh tế - xã hội - môi những hành vi chèo kéo, chặt chém, thiếu thân trường cũng như bền vững về thể chế, sự ổn thiện gây phản cảm đối với du khách trong và định về chính trị, an ninh quốc phòng được đảm ngoài nước. Câu chuyện một số du khách bảo, chủ quyền quốc gia trên biển bất khả xâm Australia hồi tháng 5-2018 đã làm họ thất vọng phạm Các tiêu chí về kiểm soát ô nhiễm, kiểm khi mua tour Hạ Long và họ đã bị một công ty soát chất thải, bảo vệ môi trường, chống biến đổi du lịch lừa gạt. Hay câu chuyện một cửa hàng khí hậu biển đảo, chống sói mòn bờ biển được ăn ở Nha Trang trong dịp Tết Kỷ Hợi (2019) đã tuân theo chặt chẽ. Vì thế, cần tuyệt đối tránh bán cho du khách nước ngoài một đĩa trứng rán đánh đổi tăng trưởng cao kinh tế biển với hy với giá 500.000 VNĐ (!). Hai câu chuyện buồn sinh môi trường biển đảo [21]. này tuy đã qua nhưng để lại một bài học đắt giá Với những tiềm năng to lớn và đa dạng về về văn hóa kinh doanh đối với du khách mà thiên nhiên, nhân văn, kinh tế - xã hội và được chúng ta cần nghiêm khắc rút kinh nghiệm. Du những Nghị quyết của Đảng và Quyết định của lịch biển đảo tập trung tới ¾ khu du lịch tổng Chính phủ chỉ đạo đã thúc đẩy và tạo điều kiện hợp và hơn một nửa khu du lịch chuyên đề thuận lợi cho du lịch biển đảo Việt Nam phát nhưng sản phẩm du lịch biển đảo còn đơn điệu, triển theo hướng chất lượng và bền vững. Du trùng lặp, thiếu tính độc đáo, đặc sắc, hấp dẫn lịch biển đảo nước ta có khả năng phát triển và tính cạnh tranh cao so với khu vực ASEAN nhiều loại hình du lịch như du lịch sinh thái, du và quốc tế. Hiện nay cơ cấu của khách quốc tế lịch văn hóa, du lịch thể thao và mạo hiểm, du đến Việt Nam bằng đường tàu biển chưa tới lịch ẩm thực, du lịch tàu biển, du lịch MICE, 2%, còn khiêm tốn so với tiềm năng phát triển đây là những “kho vàng” của ngành du lịch du lịch biển đảo của nước ta [8]. Về dịch vụ du Việt Nam. Hiện nay, trong Chiến lược và quy lịch còn thiếu tính chuyên nghiệp, hiện đại cho hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến nên du khách không ở lại lâu và ít quay trở lại. năm 2020, tầm nhìn 2030, cả nước có 7 vùng Theo Trần Đình Thiên, cần khẳng định phát du lịch, trong đó 5 vùng du lịch gắn với biển 40
3. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 21, Tháng 5 - 2020 Huyện đảo Vân Đồn. Vân Đồn thuộc tỉnh tiêu năm 2020, Đà Nẵng sẽ đón 9,8 triệu lượt Quảng Ninh là huyện đảo ở vùng vịnh Bái Tử khách du lịch. Đà Nẵng có sơ sở hạ tầng lưu trú Long, có diện tích 2.170km2, trong đó diện tích hiện đại với các thương hiệu nổi tiếng thế giới đất tự nhiên trên 550km2, gồm 600 đảo lớn nhỏ như Accor, Novotel, Mariotte, Hilton, Hyatt, có nhiều cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp. Đặc biệt, Sofitel, Pullman, Mercure, Melia Premier Vân Đồn có nhiều bãi cát trắng mịn còn hoang Village Da Nang đạt giải thưởng ở hạng mục sơ và hấp dẫn, nước biển trong xanh và ấm áp. “khu nghỉ dưỡng biệt thự gia đình”, Inter Trước kia, giao thông đường bộ và đường biển Continental Danang Sun Peninsula Resort là khó khăn nhưng hiện nay đã có đường cao tốc “khu nghỉ dưỡng biển sang trọng”. Đà Nẵng là từ Hà Nội đến Vân Đồn chỉ hơn 2 tiếng đồng một trung những điểm du lịch đáng đến nhất hồ. Vân Đồn đang xây dựng khu du lịch sinh thế giới năm 2019. Thời báo New York Times thái cao cấp, tổ hợp nghỉ dưỡng có đẳng cấp bình chọn Đà Nẵng đứng thứ 15 trong 52 điểm quốc tế, trong đó có trung tâm thương mại cao đến thế giới năm 2019 và được ca ngợi như cấp, spa, gym, bến tàu, bãi tắm Ngày 26-2- “thành phố Miami” của Việt Nam. Mục tiêu 2020, tỉnh Quảng Ninh công bố quy hoạch Vân của thành phố Đà Nẵng sẽ trở thành kinh tế du Đồn vơi tầm nhìn đến năm 2040 vừa được Thủ lịch mũi nhọn với ba hướng chính: 1) Du lịch tướng phê duyệt. Khu kinh tế này hứa hẹn trở biển, nghỉ dưỡng và du lịch sinh thái; 2) Du thành một trung tâm du lịch sinh thái biển và lịch văn hóa, lịch sử thắng cảnh làng quê làng đầu mối giao thương quốc tế. Định hướng có 5 nghề; 3) Du lịch công vụ, mua sắm, hội nghị, vành đai phát triển khác nhau: 1) Vành đai nghỉ hội thảo; trong đó ưu tiên phát triển loại hình dưỡng sinh thái cao cấp; 2) Vành đai du lịch du lịch tàu biển. Đà Nẵng đang chuyển đổi sinh thái gắn với bảo vệ di sản thiên nhiên; 3) cảng công nghiệp Cát Tiên Sa thành cảng du Vành đai đô thị dịch vụ, văn hóa, vui chơi giải lịch. Thành phố Đà Nẵng là thành phố du lịch trí; 4) Vành đai dịch vụ, thương mại, công biển có đường bộ, đường sắt, đường hàng nghiệp công nghệ cao và dịch vụ hậu cần; 5) không và đường biển rất thuận tiện. Tạp chí Du Vành đai dự trữ phát triển mở rộng phía tây. lịch danh tiếng Live and Invest Overseas (LIO) (Tuổi trẻ Online, truy cập ngày 26-2-2020). năm 2018 đánh giá Đà Nẵng là một trong 10 Thành phố Đà Nẵng. Đà Nẵng có bán đảo thành phố nước ngoài đáng sống trên thế [14]. Sơn Trà được mệnh danh là “hòn ngọc”, là lá Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 43 - phổi và bức bình phong của thành phố. Sơn Trà NQ/TW về thành phố Đà Nẵng đến năm 2030 có diện tích khoảng 4.000ha và chu vi khoảng tầm nhìn năm 2045, Đà Nẵng là một thành phố 60km, độ cao trung bình 30m, ba mặt giáp cảng, một thành phố biển, có điều kiện tự nhiên biển, có bãi tắm sạch và đẹp. Bán đảo Sơn Trà hết sức quan trọng, một lợi thế hết sức lớn lao. có hệ thực động vật đa dạng. Trong năm 2018, Đà Nẵng phát triển với ba trụ cột: Trung tâm du tổng lượt khách đến tham quan, lưu trú trên địa lịch quốc tế, công nghiệp công nghệ cao, thành bàn Đà Nẵng ước đạt 6,5 triệu lượt, tăng 21,5% phố cảng và logistics. Năm 2030 xây dựng Đà so với cùng kỳ năm 2017. Trong đó, khách Nẵng trở thành đô thị lớn có hệ sinh thái thông quốc tế ước đạt 3,78 triệu lượt, tăng 36,58%; minh, trung tâm khởi nghiệp và thành phố biển khách nội địa ước đạt 2,79 triệu lượt, tăng đáng sống đạt đẳng cấp khu vực châu Á vào 5,33% [15]. Nhiều du khách đã đến Đà Nẵng năm 2045 [18]. Đà Nẵng đang xây dựng thành bằng đường hàng không và tàu biển. Năm phố thông minh, sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế 2019, Đà Nẵng đã đón 8,19 triệu lượt khách, xã hội trong đó có du lịch biển đảo. trong đó có 3,19 triệu lượt khách quốc tế. Mục 42
4. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 21, Tháng 5 - 2020 phố Hồ Chí Minh, xây dựng 2 sân bay là Hồ sách 100 bãi biển đẹp nhất hành tinh. Phú Quốc Tràm và Gò Găng. Những năm tới, khi sân bay đạt 2 danh hiệu thế giới về “khu nghỉ dưỡng Long Thành được hoàn thành sẽ thu hút lượng cao cấp dành cho đám cưới” và “khu nghỉ du khách quốc tế và nội địa lớn đến thành phố dưỡng spa” đó là JW Mariotte Phu Quoc biển Vũng Tàu. Thành phố Vũng Tàu sẽ thay Emerald Bay. Premier Village Phu Quoc Resort da đổi thịt một cách ngoạn mục. được trao giải thưởng hạng mục “khu nghỉ Huyện đảo Phú Quốc. Phú Quốc những dưỡng biệt thự biển, InterContinental Phu Quoc năm 90 của thế kỷ XX còn vắng vẻ. Từ những Long Beach của BIM Group được vinh danh là năm 2010 trở lại đây, đảo Ngọc đã có sự bứt “khu nghỉ dưỡn hàng đầu về du lịch MICE”. phá ngoạn mục về phát triển du lịch. Thấy được Phú Quốc hiện đang xin Quốc Hội và Chính vị trí địa lý đắc địa, nhiều nhà đầu tư lớn đã phủ thành lập thành phố biển. Đây là thành phố thực hiện nhiều dự án du lịch biển đảo khổng biển đầu tiên của cả nước. lồ. Phú Quốc đã xây dựng các công trình cơ sở Ngoài ra, cũng cần phải kể tới những điểm hạ tầng hiện đại như cảng hàng không quốc tế, đến du lịch biển như Sầm Sơn, Huế, Hội An, Quy Cảng biển quốc tế An Thới, đường dây cáp Nhơn, Phú Yên, Cam Ranh, Ninh Chữ cũng điện ngầm xuyên biển, trục đường giao thông đang từng ngày thay da đổi thịt và thu hút ngày chính Bắc - Nam và đường vòng quanh đảo. Hệ càng nhiều du khách trong nước và quốc tế. thống cáp treo 3 dây vượt biển với tổng số Nghị quyết 36 NQ - TW ngày 22-10-2018 chiều dài 7,9km (dài nhất thế giới). Phú Quốc về Chiến lược phát triển kinh tế biển đến năm có diện tích 589km2, GDP những năm gần đây 2030, tầm nhìn đến năm 2045 có ghi: “Phát tăng 6 lần so với các địa phương khác nhưng triển các ngành kinh tế biển. Đến năm 2030, hiện nay quản lý hành chính vẫn còn cấp phát triển thành công, đột phá về các ngành huyện. Theo VTV1, ngày 04-01-2020, Phú kinh tế biển theo thứ tự ưu tiên: 1) Du lịch và Quốc phải trở thành trung tâm dịch vụ thương dịch vụ biển; 2) Kinh tế hàng hải; 3) Khai thác mại quốc gia và quốc tế, năm 2019 đạt 5,1 triệu dầu khí và tài nguyên khoáng sản biển khác; 4) lượt du khách, có 260 dự án đầu tư, trong đó du Nuôi trồng và khai thác hải sản; 5) Công lịch chiếm 2/3 với những khu phức hợp khổng nghiệp ven biển; 6) Năng lượng tái tạo và các lồ. Đến nay, Phú Quốc đã hình thành hệ sinh ngành kinh tế biển mới” [19]. Như vậy, rõ ràng thái nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí, thương mại du lịch và dịch vụ biển đã được đặt ở vị trí ưu dịch vụ lớn như Vinpearl Land, vườn thú bán tiên và quan trọng số một. Nghị quyết 36 NQ- hoang dã lớn nhất Đông Nam Á là Vinpearl TW còn nêu: “Du lịch và dịch vụ biển: Chú Safari, Casino đầu tiên và duy nhất Việt Nam trọng đầu tư hạ tầng du lịch, khuyến khích, tạo cho phép người Việt vào chơi là Casino điều kiện cho các thành phần kinh tế tham gia Corona, sân golf 18 lỗ tiêu chuẩn quốc tế, cả phát triển du lịch sinh thái, thám hiểm khoa ngàn biệt thự và khách sạn nhà hàng [11]. Sân học, du lịch cộng đồng, các khu du lịch nghỉ bay quốc tế Phú Quốc hiện nay đang mở rộng dưỡng biển chất lượng cao tại các vùng biển; sân bay để nâng công suất 5 triệu lượt Xây dựng, phát triển, đa dạng hóa các sản khách/năm. Trong bảng bình chọn điểm đến ấn phẩm, chuỗi sản phẩm, thương hiệu du lịch tượng nhất thế giới của các năm 2018-2019 mà biển đẳng cấp quốc tế trên cơ sở bảo tồn đa du khách nhất thiết phải đến, trong đó có Phú dạng sinh học, phát huy giá trị di sản thiên Quốc. Bãi Khem (Nam Phú Quốc) đã được nhiên, văn hóa, lịch sử đặc sắc của các vùng 1.200 chuyên gia du lịch trong mạng lưới miền, kết nối các tuyến du lịch quốc tế để Việt Flight Network (Canada) bình chọn vào danh Nam trở thành điểm đến hấp dẫn của thế giới. 44
5. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 21, Tháng 5 - 2020 Đẩy mạnh nguồn đào tạo nguồn nhân lực loại hình du lịch tàu biển để thu hút khách du chất lượng cho loại hình du lịch biển đảo theo mô lịch quốc tế. hình “đào tạo nhà trường” kết hợp với mô hình 3. KẾT LUẬN “đào tạo doanh nghiệp” để giải quyết kịp thời và Du lịch biển đảo bao gồm nhiều loại hình thiết thực cho tình hình thiếu nhân lực hiện nay. du lịch có khả năng thu hút nhiều du khách, Đồng thời, cần xây dựng chương trình đào tạo nâng cao thu nhập cho cộng đồng dân cư và loại hình du lịch biển đảo và quản lý du lịch theo doanh nghiệp, đóng góp lớn cho kinh tế xã hội hướng thông minh, có tính cạnh tranh cao; của địa phương và cả nước. Tuy nhiên, nhiều Xây dựng văn hóa công cộng, văn hóa thập kỷ vừa qua, sự phát triển du lịch biển đảo kinh doanh, văn hóa giao thông tại các điểm của nước ta chưa tương xứng với tiềm năng và đến. Xử lý nghiêm các hành vi văn hóa phản lợi thế, đến nay du lịch biển đảo đã được định cảm, lệch chuẩn và thái độ xấu xí nhằm thu hút hình, định vị và bước đầu phát triển đáng khích du khách đông hơn và quay trở lại nhiều lần; lệ. Cần đẩy mạnh việc xây dựng thương hiệu Bảo vệ đi đôi với khai thác hợp lý giá trị di du lịch biển đảo. Một số địa phương đã xuất sản thiên nhiên và văn hóa biển đảo theo hướng hiện những điểm đến hấp dẫn và đẳng cấp. Để phát triển du lịch bền vững và có chất lượng; phát triển du lịch theo hướng bền vững và trở Phát triển kinh tế đêm ở các điểm đến để thu thành ngành kinh tế mũi nhọn, chúng ta cần hút du khách nhiều hơn, tạo công ăn việc làm cho thực hiện quyết liệt và đồng bộ những giải pháp cộng đồng dân cư và góp phần nâng cao GDP; như đã nêu trên. Mục tiêu đến năm 2030, du Phát huy vai trò cộng đồng dân cư, doanh lịch Việt Nam sẽ thu hút 50 triệu lượt khách nghiệp và cấp quản lý nhà nước địa phương để quốc tế và 160 triệu lượt khách nội địa. Để đạt xây dựng những điểm đến du lịch có sản phẩm và được mục tiêu này, ngành du lịch nước ta cần dịch vụ du lịch đặc sắc, độc đáo và chất lượng, phấn đấu tích cực và đồng bộ, trong đó có sự đồng thời đảm bảo an ninh, an toàn cho du khách. đóng góp to lớn của loại hình du lịch biển đảo. Liên kết quốc tế để phát triển du lịch biển đảo có chất lượng và bền vững. Cần xây dựng TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Võ Nguyên Giáp (2014), Biển và kinh tế biển Việt Nam, Tạp chí Xưa và Nay, số 451. [2] Nguyễn Văn Lưu (2015), Văn hóa biển đảo: bảo vệ và phát huy giá trị, Nxb Thế giới, Hà Nội. [3] Nguyễn Hữu Nghị (2016), Các loại hình du lịch hiện đại, Nxb Đại học Quốc gia, Thành phố Hồ Chí Minh. [4] Trần Ngọc Thêm (2015), Văn hóa Biển đảo, nguồn lực phát triển bền vững, Nxb Lao Động, Hà Nội. [5] Phan Huy Xu, Võ Văn Thành (2017), Văn hóa biển Việt Nam và phát triển du lịch văn hóa biên đảo, Tạp chí Khoa học Đại học Văn Lang, số 04. [6] Minh Anh (2019), Nam Group hợp tác DKRA Vietnam phân phối dự án Thanh Long Bay, 3991096.html. [7] N. Bình (2019), Nhiều điểm đến du lịch của Việt Nam bắt đầu quá tải, diem-den-du-lich-cua-viet-nam-bat-dau-qua-tai-20191029092516404.htm, truy cập ngày 14-11-2019. [8] N. Bình (2020), Đầu năm du lịch Việt Nam được mùa khách quốc tế biển, du-lich-viet-nam-duoc-mua-khach-quoc-te-bien-2020011414544168.htm, truy cập ngày 20-01-2020. 46